Data ostatniej aktualizacji:
2005-11-06

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE
Centrum Informatyczne

.:Katarzyna Gargas

OPRACOWANIE I ANALIZA STATYSTYCZNA MATERIAŁU BADAWCZEGO
SZEREGI STATYSTYCZNE

Efektem grupowania i zliczania materiału statystycznego są szeregi statystyczne, będące zbiorem informacji statystycznych uporządkowanych według określonego kryterium (cechy). Najprostszy szereg składa się z dwóch kolumn, jedna podaje wartość cechy w poszczególnych pozycjach, druga liczbę jednostek odnoszących się do tej wartości lub sumę wartości każdej pozycji. Czasem dla jasności prezentowanych danych podaje się jeszcze kolumnę zawierającą jednostkę miary.
Szereg nieuporządkowany	Szereg uporządkowany
to zebrany materiał statystyczny	to materiał statystyczny poddany obróbce. W zależności od przyjętego kryterium konstruuje się kilka szeregów statystycznych Ze względu na sposób budowy wyróżnia się szeregi proste i rozdzielcze, natomiast ze względu na cele badań - szeregi dynamiczne (chronologiczne), terytorialne i inne.
1. Szereg prosty (szczegółowy, indywidualny)
uwzględnia wszystkie wartości cechy (czyli wskaźniki) występujące w zbiorowości. Nie są one pogrupowane, tylko uporządkowane według pewnego kryterium, np. czasu stażu pracy lub wysokości zarobków. Ponieważ przydatność takiego szeregu jest niewielka, zwykle przekształcamy go w tzw. szereg rozdzielczy.
Zadanie 1
2. Szeregi rozdzielcze (strukturalne)
mają największe znaczenie w prezentacji materiału statystycznego. Ujmują zbiorowość jakościowo jednorodną, podzieloną wg określonego kryterium. Jeśli szereg ma być oparty na cesze ilościowej, tym kryterium jest wielkość badanej cechy. Jeżeli podział zbiorowości następuje według cech jakościowych, kryteria podziału zależą od cechy, np. cechą może być prowadzony przez nauczyciela przedmiot (język polski, matematyka, biologia etc.) lub blok przedmiotów (matematyczno-przyrodniczy lub humanistyczny). Szereg rozdzielczy powstaje zawsze, gdy z określonej całości wyodrębnimy kategorie zgodnie z ustaloną cechą i podajemy liczebność tych cech, np. badaniom poddano 126 nauczycieli szkół podstawowych, w tym 113 kobiet oraz 13 mężczyzn. Przedstawiono tutaj strukturę zbiorowości, jaką tworzyli badani nauczyciele. Szeregi rozdzielcze o cesze jakościowej mają w pedagogice duże zastosowanie ze względu na ograniczone możliwości ilościowego pomiaru zjawisk.
2.1. Szereg punktowy
Rodzaj szeregu rozdzielczego, w którym jednostki badanej cechy zmieniają się skokowo
Zadanie 2
2.2. Szereg przedziałowy
Rodzaj szeregu rozdzielczego, w którym w danym przedziale (klasie) znajdują się różne wyrazy szeregu. Zwykle tworzy się szeregi o równej rozpiętości przedziałów, zamknięte od dołu i od góry, co pozwala na zastosowanie szerokiego zestawu parametrów opisowych.
Szereg przedziałowy kumulacyjny	Szereg o nierównych przedziałach
Rodzaj szeregu przedziałowego, w którym każdy kolejny tworzony przedział zawiera w sobie wszystkie przedziały wcześniejsze, zaś ich liczebność odpowiada sumie liczebności w przedziałach już utworzonych. Zadanie 3	Rodzaj szeregu przedziałowego, stosowany gdy zbiorowość składa się z kilkudziesięciu lub więcej jednostek, a badana cecha ma charakter skokowy i równocześnie znaczenie poszczególnych wariantów cech (w aspekcie badanego zjawiska) jest różne. Można również pozostawić otwarty przedział dolny i (lub) górny.